sport.ba @sport.ba
Za europske ljubitelje fudbala, uz Ligu prvaka najvažnija stvar je i Euro, tj. takmičenje najboljih selekcija Europe za trofej koji će ih naredne četiri godine držati na mjestu kraljeva
Starog kontinenta. Ovo takmičenje najboljih reprezentacija Starog kontinenta koje se održava svake četiri godine počev od 1960. Europsko prvenstvo u fudbalu je prvobitno nosilo ime Kup europskih nacija, da bi 1968. godine dobilo današnji naziv.
Ovogodišnje takmičenje, koje se održava u Francuskoj je 15 po redu i prvo je na kojem učestvuje 24 selekcije.
A, sve je počelo davne 1960. godine, kada je na inicijativu sekretara Francuskog fudbalskog saveza, Henrija Delaunaja održano prvo prvenstvo na kome su nakon kvalifikacija učestvovale samo 4 reprezentacije. Finale na Parku Prinčeva u Parizu donijelo je susret sada već bivših država, Jugoslavije i Sovjetskog Saveza. Jugoslavija je povela golom Milana Galića, ali su Sovjeti preokrenuli rezultat i slavili sa 2:1 u produžetku ove spektakularne utakmice.
Četiri godine kasnije, 1964 godine, Španija dobija organizaciju prvenstva na koje su se nakon eliminacionih faza kvalifikovale 4 zemlje:
Španija, Mađarska, SSSR i Danska.
U finalu na Santjago Bernabeu u Madridu, Španija je golom Marselinja u finišu meča "srušila" fantastične Sovjete na čelu sa legendarnim golmanom Lavom Jasinom, 2:1 za Španiju i neopisivo slavlje povodom osvajanja titule prvaka Europe.
Kontinentalno prvenstvo u Italiji 1968. godine donosi mnogo uzbuđenja i sa ove vremenske distance, čudnih odluka. Nakon kvalifikacija u polufinalu su se sastali Jugoslavija - Engleska i Italija - SSSR. Golom najboljeg fudbalera na ovim prostorima Dragana Džajića, Jugoslavija pobeđuje tadašnje vladajuće svjetske prvake sa 1:0. Drugo polufinale između Italije i Sovjetskog Saveza donosi nesvakidašnju odluku da se, nakon 120 minuta utakmice bez pobjednika, finalista dobije bacanjem novčića! "Azuri" su imali više sreće.
Finale u Rimu donosi novu dramu. Nakon 120 minuta utakmice između Jugoslavije i Italije rezultat je 1:1 pa se, s obzirom na tadašnja pravila, igrao novi meč za 48 sati. Italijani su u ponovljenom finalu, sa 5 sviježih igrača, savladali Jugoslovene sa 2:0 i osvojili krov Evrope.
Prvenstvo održano 1972. u Belgiji završeno je kako se i očekivalo, trijumfom favorizovane reprezentacije Njemačke, koja ja u finalu na stadionu "Hejsel" u Briselu prosto "zgromila" SSSR sa 3:0, a briljirao je legendarni centarfor "Elfa" Gerd Miler sa dva gola. Pored Milera, okosnicu tima činili su golman Majer, Brajtner, Hajnkes, Necer, Uli Henes i kapiten Franc Bekenbauer. Ne čudi što se ovakva ekipa "prošetala" do naslova prvaka Europe.
Finalni turnir u Jugoslaviji 1976. godine donosi iznenađenje za cijelu fudbalsku javnost jer pobeđuje Čehoslovačka, koja je prvo u polufinalu "šokirala" Holađane sa Krojfom na čelu, a zatim u spektakularnom finalu u Beogradu, pobedila SR Njemačku nakon boljeg izvođenja penala. Jugoslavija je na tom prvenstvu bila četvrtoplasirana.
Šampionat koji je organizovala Italija 1980.godine okupio je prvi put 8 reprezentacija na završnom turniru. Domaćin je ispao u polufinalu od autsajdera Belgije, koja je došla do finala sa dva postignuta gola. Reprezentacija SR Njemačke se domogla velikog finala pobedom nad Čehoslovačkom, da bi u njemu golovima Hrubeša savladala Belgiju sa 2:1 i drugi put postala prvak Europe.
Završna smotra najboljih reprezentacija Starog kontinenta 1984. godine održana je u Francuskoj. Domaćini su maksimalno iskoristili tu činjenicu i predvođeni Platinijem stigli do titule. "Trikolori" pobeđuju u polufinalu moćni Portugal, a zatim na Parku Prinčeva u Parizu ruše Španiju sa 2:0 i na svom tlu slave veliki uspjeh.
Holandska reprezentacija predvođena Gulitom, Rajkardom i Van Bastenom zadivila je fudbalsku Evropu na šampionatu u Nemačkoj 1988. godine.Holanđani su dominirali čitavim turnirom, a u finalu su bez većih problema savladali Sovjetski Savez sa 2:0,a Van Basten je u toj utakmici postigao jedan od najljepših golova u istoriji fudbala.
Švedska je bila domaćin prvenstva 1992. godine, koje će ostati upamćeno po izbacivanju reprezentacije Jugoslavije sa završnog turnira zbog sankcija UN. Umesto naše reprezentacije zaigrala je Danska i čudnom igrom sudbine osvojila titulu prvaka Evrope, savladavši u finalu Njemačku sa 2:0, napravivši tako čudo koje ni najbolji fudbalski poznavaoci nisu očekivali.
Šampionat u kolijevci fudbala, Engleskoj održan je 1996. godine. Prvi put je učestvovalo 16 reprezentacija, a uvedeno je i pravilo "zlatnog gola". Njemačka je nakon velike drame u polufinalu izbacila domaćina na penale, a zatim "zlatnim golom" Birofa na Vembliju, osvojila prvenstvo pobjedom nad Češkom od 2:1.
Belgija i Holandija su zajedničkim snagama organizovali sljedeće izdanje Eura 2000.godine.Tadašnji svjetski prvak Francuska predvođena Zidanom uspjela je da opravda ulogu favorita. Nakon pobede nad Portugalom u polufinalu "zlatnim golom" Zidana, uslijedilo je još jedno nezaboravno finale na stadionu De Kujp u Roterdamu, a protivnik - Italija. "Azzuri" su vodili do zaustavnog vremena, da bi Viltor poravnao, a Trezege "zlatnim golom" u produžetku doneo "Galskim pijetlovima" drugu europsku krunu.
Portugal je dočekao najbolje europske selekcije 2004. godine. Od samog starta prvenstva iznenađenja su smjenjivala jedna druga da bi se u polufinalu našle sljedeće reprezentacije: Češka, Grčka, Holandija i domaćin Portugal. Grci su sa defanzivnom postavkom trenera Ota Rehagela stigli do polufinala u kojem su još jednim "minimalcem" u produžetku pobjedili Česku. S obzirom da je Portugal savladao Holanđane u drugom polufinalu, smatralo se da će pehar ipak ostati u Lisabonu. Međutim, uporni Grci nisu tako mislili i golom Haristeasa prvo su "utišali" prepuni stadion "La Luž", a zatim uspjeli da sačuvaju prednost i naprave jednu od najvećih senzacija u sportu uopšte.
Predposljednje Europsko prvenstvo do sad odigrano je u Austriji i Švajcarskoj 2008. godine, a prvak je postala reprezentacija Španije. "Crvena furija" je u dominantnom stilu stigla do finala, gde je za protivnika imala Njemačku. Na stadionu Ernst Hapel u Beču Nemcima je "presudio" Fernando Torres za minimalnu pobjedu čime su Španci stigli do druge titule prvaka Evrope u svojoj istoriji.
Posljednji Euro je odigran u Poljskoj i Ukrajini, ovo prvnestvo nam je poslije ''duple krune'' Njemačke 76 i 80 godine, donijelo još jednu ''duplu krunu'' ovaj put Furije. Španci su do trofeja stigli teškom mukom. Prvo su grupnu fazu prošli sa dvije pobjede i remijem sa Italijom. Da bi preko Francuske i Portugala stigli do finala, gdje ih je čekala upravo Italija, koju su ovaj put deklasirali sa 4:0, i tako stigli do trofeja.
Francuska je domaćin ovog prvenstva 2016 godine, a upravo su Tricolori stigli do finala, gdje ih čeka stari poznanik Portugal, koji baš i nema sreće sa Francuzima, kada je u pitanju takmičenje na smotri Starog kontinenta. Francuzima na ruku ide i činjenica da su do sad uvijek osvajali prvenstvo koje se igra u njihovoj zemlji, da li će to i večeras biti slučaj ostaje da vidimo, samo je jedno sigurno da nas čeka odlična utakmica.
Faris DŽAFEROVIĆ
